Interview met Peter Aten en Babette Mulder in het Noordhollands Dagblad van donderdag 3 april 2008 door Saskia Nassenstein
Schrijver Peter Aten en regisseur Babette Mulder foto: Bart Homburg
WORMERVEER – Het vierde avondvullende stuk van de Zaanse toneelschrijver Peter Aten is getiteld ‘Zwelklei’. Toneelvereniging WTG heeft het op haar programma gezet en Babette Mulder doet de regie. De (wereld)première is op 17 april in La Brèche te Wormerveer. Aten is zo’n beetje de huisschrijver van de toneelvereniging.
Hij is als speler al jaren aan WTG verbonden. Al zijn stukken, korte en lange, zijn door WTG of spelers van deze groep opgevoerd. Met zijn nieuwe stuk heeft hij evenmin hoeven leuren. ‘Zwelklei’, een tragikomisch familiedrama, werd omarmd door zijn thuisclub.
Voor de regisseur Babette Mulder die drie jaar geleden bij WTG kwam, is het de eerste keer dat ze een Aten-stuk onder haar hoede heeft. Het is haar absoluut niet opgedrongen, zegt ze. “Ik heb het zelf voorgesteld. Ik las het en vond het heel mooi. En niet omdat het van Peter is.”
‘Zwelklei’ heeft een lange ontstaansgeschiedenis, vertelt Aten. “Eigenlijk begon het met de titel. Zwelklei. Een mooi woord, vond ik. Vier jaar geleden stuitte ik erop. Het is een grondsoort die in het noorden van ons land voorkomt. Het is sterk absorberende klei die bij droogte flink krimpt. Huizen die op deze grond staan, krijgen barsten en scheuren in de muren. Dat bracht me op een idee voor een stuk.
Aten ging schrijven met zwelklei als uitgangspunt, creëerde karakters en bedacht situaties, maar zonder vastomlijnd plan. “Ik had geen plot en geen thema, maar geleidelijk merkte ik waar ik naartoe wilde. Aten werkte met intervallen aan zijn stuk. “Er kwamen opdrachten tussendoor. Ondertussen was ik in mijn hoofd wel steeds bezig met Zwelklei.”
In 2006 was het stuk klaar, maar Aten was pas echt tevreden met de volgende versie. Hij kreeg er de tijd voor want Zwelklei moest een jaartje op de plank blijven liggen. WTG had net het wrange ‘Familie’ van Maria Goos gespeeld en wilde ter afwisseling iets lichtvoetigs opvoeren. Niet dat Zwelklei zo zwaar is, maar het gaat ook over familieperikelen.
Centraal staat een echtpaar dat vijftig jaar is gehuwd. Verder zijn er een zoon met zijn vrouw en zestienjarige dochter en een gescheiden zoon met zijn nieuwe vlam. Deze aspirant-schoondochter gaat een feestelijk diner en familie organiseren zonder enig idee te hebben hoe de familie in elkaar steekt.
Het gaat er heftig aan toe, aldus Aten en Mulder. Meer willen ze niet verraden over de inhoud. En ze vertikken het om op het stuk een etiket te plakken. “Er is humor en drama. Het is spannend en geestig en er is een plot.”
De auteur speelt mee in zijn eigen stuk. Hij is een van de zoons. Niet dat hij stond te trappelen, maar Mulder drong aan. “Ik wilde hem zo graag dat ik voor lief heb genomen dat hij weinig tijd had om te repeteren.” De samenwerking heeft niet geleid tot heftige discussies. Mulder: “Het stuk zit handig in elkaar. Ik kon er goed mee uit de voeten. Tijdens de repetities voelde ik me geen moment op mijn vingers gekeken. Hij zat hier alsof het niet zijn stuk is. Aten: “Zo heb ik me steeds opgesteld. Als speler. Niet als de schrijver. Ik wist dat ik me er niet mee moest bemoeien. Daarbij zit zij op mijn lijn.”
Jeanot Zandvliet, Jolien de Jong en Gré Berkhout in Zwelklei foto: WTG
Jeanot Zandvliet en Jolien de Jong in Zwelklei foto: WTG